#15 Over slechthorendheid moet meer gepraat worden

Stan van Kesteren

mei 2, 2022

Goedemorgen,

Twee jaar geleden zag ik op televisie een fragment in De Wereld Draait Door, waarin Arnout en Sander Brinks van de band Tangerine te gast waren. Zij hadden een lied geschreven voor hun moeder Ineke, die, zoals Matthijs van Nieuwkerk het aankondigde, ‘bijna doof’ is.

Het gesprek met de Tangarine-broers en hun moeder gaat over hoe het lied tot stand kwam en het gezin waarin de broers opgroeiden. Nadat moeder Ineke een nieuwe man kreeg, bestond het samengestelde gezin uit negen kinderen. Tijdens de introductie door van Van Nieuwkerk zegt Ineke: “Ook een tweeling.”

Matthijs lijkt deze onderbreking niet te begrijpen en zegt: “Veel. Hard werken, hè?” Daarop reageert Ineke, die het niet goed verstaat: “Ja, er is veel gebeurd. Ik dacht in eerste instantie dat ik daarom depressief werd. Dankzij therapie kwam ik erachter dat dat het niet was. Ik was bang.”

Een van de broers begrijpt wat zijn moeder bedoelt en zegt: “Ze heeft het over onze broertjes. Er was nog een tweeling, die is overleden. Daar heeft ze het nu over. Ze dacht dat ze daardoor depressief zou zijn.” Ineke zegt vervolgens dat ze dacht dat ze depressief was door onverwerkte emoties over het overlijden van de andere tweeling.

Van Nieuwkerk reageert hierop met “Eh…” en schakelt vervolgens over op de introductie van het liedje.

Impact van gehoorverlies
Een herkenbare situatie. Je hebt iets niet goed verstaan en reageert niet zoals de ander het verwacht, en deze stapt over naar een volgend onderwerp. Ineke stelde zich kwetsbaar op door te praten over hoe ze in een depressie raakte, waarvan ze eerst dacht dat het te maken had met onverwerkt verdriet. Later begreep ze dat het te maken had met haar toenemende gehoorverlies. Ik vrees dat het niet alleen voor Van Nieuwkerk, maar ook voor veel kijkers, niet helder werd dat Ineke dit bedoelde.

Dat is jammer, want het is een belangrijk verhaal dat ze vertelde. De impact van gehoorverlies wordt veel onderschat. Door mensen in de omgeving van slechthorenden, maar ook door henzelf. Zeker wanneer zij slechthorend zijn geboren of op jonge leeftijd slechthorend werden, en dus gewend zijn aan het missen van informatie en vermoeidheid door luisterinspanning.

Technische hulpmiddelen en tolken
Het kan ook anders. Door bijvoorbeeld, naast technische hulpmiddelen, gebruik te maken van een schrijftolk (die spraak omzet in geschreven tekst). Of een gebarentolk, die niet alleen kan weergeven wat er gezegd wordt, maar ook hoe het gezegd wordt. Dat voorkomt misverstanden en zorgt ervoor dat je beter begrepen wordt.

Het verdriet van het Tangarine-duo dat hun moeder misschien nooit meer zal horen hoe zij ‘ik houd van jou’ zeggen is te begrijpen. Ik hoop dat ze ook naar de mogelijkheden kijken om straks nog wel op een directe manier met hun moeder te kunnen communiceren, bijvoorbeeld door het samen leren van Nederlandse Gebarentaal (of Nederlands ondersteund met Gebaren).

Praat erover
Natuurlijk, ik ken de persoonlijke situatie niet. En zoiets complex laat zich niet makkelijk vertalen in een item van enkele minuten. Wellicht zit het anders in elkaar dan dat ik nu beschrijf. Ik hoop vooral dat De Wereld Draait Door en andere media meer aandacht gaan besteden aan de impact van slechthorendheid, niet zomaar een ‘kwaal’, maar iets waar 1,5 miljoen mensen in Nederland mee te maken hebben en kan leiden tot ernstige vermoeidheidsklachten en sociaal isolement.

En dat is niet nodig. Met hulp van technologische hulpmiddelen, schrijftolken, gebarentolken en een beetje begrip wordt de kwaliteit van leven zoveel beter. Dat weten helaas te weinig mensen. Het is nodig dat we erover praten, in de media én in de samenleving.

Dus praat erover, ook op jouw werk. Wellicht help je anderen op je werk, die ook gehoorverlies hebben, maar dat nog verbergen. Die de stap nog moeten maken naar een hoortoestel en andere hoorhulpmiddelen. Of collega’s die iemand in hun omgeving hebben, en zich door jouw verhaal realiseren wat het betekent om slechthorend te zijn. Jij kan daarin, bewust of onbewust, het verschil maken.

Fijne werkweek!

Stan

Een deel van dit verhaal publiceerde ik eerder op LinkedIn.

Tangarine – In Your Thoughts (voor hun moeder Ineke)

Meer nieuwsbrieven

#68 Werken als officier van justitie

#68 Werken als officier van justitie

Vandaag deel ik een verhaal dat ik al een paar maanden geleden beloofde, over een officier van justitie. Ik vond dit een van de meest bijzondere nieuwsbriefverhalen om te schrijven, in een voor mij totaal onbekende setting… Ik zit in de rechtszaal, achter de officier...

Lees meer
#67 Vijf boekentips voor de zomer

#67 Vijf boekentips voor de zomer

In deze blog deel ik  boekentips voor deze zomer – voor in de tuin, op het balkon of op het strand. De hoofdpersonages zijn doof of slechthorend, dus je zal jezelf er waarschijnlijk (een beetje of veel) in herkennen. 1. Kolja – Arthur Japin De volgorde van deze lijst...

Lees meer
#66 Met een opgeruimd hoofd de zomer in

#66 Met een opgeruimd hoofd de zomer in

Ik had vakantie en besloot de schuur eens op te ruimen. Tijd om wat orde in de chaos te scheppen. Ik pakte alle spullen uit de stellingkasten en sorteerde ze op het gras in de tuin: de schaatsen bij hobby & vrije tijd, de hamers bij het klusgereedschap,...

Lees meer