Sommige slechthorenden leiden opmerkelijke levens. Zo las ik de biografie van Albert Sutherland Royaards (1855-1900), beschreven in Het wonderbaarlijke verhaal van een stille avonturier van Wim Daniëls.
Sutherland Royaards werd plotsdoof toen hij acht of negen jaar oud was en een hersenvliesontsteking kreeg. Daarna gaat hij naar de school voor doven in Rotterdam. Na zijn tijd op de school voor doven gaat hij naar de tuinbouwschool Linnaeus in Watergraafsmeer bij Amsterdam. Daar haalt hij zijn diploma.
Hij is ondernemend, en in 1876, een jaar na zijn afstuderen wint hij op de tentoonstelling van de Hollandsche Maatschappij van Landbouw de bestuursprijs voor gedroogde mossen. In de krant Het Vaderland wordt gemeld dat hij maar liefst 375 verschillende mossensoorten.
Zijn ambitie is groot. Een jaar later start hij een tuinbouwcentrum in Assen, Amboina. Waarschijnlijk krijgt hij de grond hiervoor van zijn stiefmoeder. Het is een succesvol tuincentrum, en hij wint prijzen met zijn planten, appels en bloemen. In 1891, hij is dan 36, stopt hij plots met zijn tuincentrum.
Weddenschap met een wereldfietser
Na zijn stop met het tuincentrum werkt hij een periode als schrijver/journalist – soms onder het pseudoniem Albert de Doove, totdat hij de Duitse wereldfietser Heinrich Horstmann in mei 1895 ontmoet in Hotel Americain aan het Leidseplein in Amsterdam. Het is een periode waarin de fiets nog maar kort is uitgevonden en er veel recordpogingen worden ondernomen op de fiets. De Duitse wereldfietser Horstmann sluit een weddenschap met Albert af: dat een grote buitenlandse fietstocht nooit gemaakt kon worden door iemand die doof is.
Dovenverenigingen
Dat laat hij zich geen twee keer zeggen: hij neemt zich voor om een fietstocht naar Rusland te maken. En dat maakt hij waar. Vanuit Deventer fietste Albert naar Oldenzaal. Daar ging het de grens over naar Rheine, vervolgens naar Löhne en Hannover. Zo komt hij in Hamburg terecht, waar hij onderdak vindt bij de dovenvereniging, die destijds in elke grote Duitse stad te vinden zijn. Daar wordt hij enthousiast binnengehaald.
En zo gaat dat later ook: bij zijn tweede grote fietstocht, die hem via Frankrijk en Spanje naar Egypte en Jeruzalem brengt, gaat hij langs de champagnekelders van de familie Mercier in het Franse stadje Épernay. De dove zonen van de eigenaar, Émile en Henri Mercier, ontvangen hem daar hartelijk.
Reclame uit 1923 uit tijdschrift L’illustration
Gebaren
Door zijn doofheid krijgt Albert Sutherland Royaards veel publiciteit als wereldfietser. Naar de sponsor van zijn fiets, Rijwielfabriek Wilhelmina, schrijft hij over de bedoeïenen in Egypte:
‘Met gebaren kan men best bij hen overweg, beter dan in de meest beschaafde stukken van Europa.’
Hij gebruikte dus gebaren. Hij kon wel spreken, maar soms was hij daar toch terughoudend mee. Het Leidsch Dagblad schrijft over zijn bezoek aan de lokale wielrijdersvereniging All Right:
Albert [had] enige ervaringen van zijn vorige reis op schrift gesteld en [..] zijn verslag was voorgelezen door de president van de wielerclub.
Grotere wereld
Een mooi boek van Wim Daniëls. De opsomming van wereldfietsers had hij van mij achterwege mogen laten, maar het levensverhaal van Albert Sutherland Royaards brengt Daniëls mooi in kaart. Door Alberts ondernemende geest én zijn connecties met andere doven en slechthorenden werd zijn wereld letterlijk groter.
